Tłumaczenia rozmaitych typów tekstów farmaceutycznych oraz medycznych uważa się za niezwykle wymagające. Co jest bardzo istotne w tłumaczeniach medycznych – kluczowa jest dla nich nie wyłącznie perfekcyjna znajomość dwóch języków: docelowego oraz źródłowego, lecz także bardzo rozległa wiedza z dziedzin takich jak: chemia, medycyna, biologia, jak również łacina, która stanowi dla medycyny kluczowe znaczenie. Stawkę dla tłumaczeń medycznych stanowi niezwykle często zdrowie, a nawet życie pacjentów. W związku z tym należy dowiedzieć się przynajmniej częściowo czegoś o tym skomplikowanym, choć równocześnie ekscytującym zakresie pracy tłumaczy.
Na tłumaczenia medyczne składa się bardzo szeroki zakres materiałów – od profesjonalnych publikacji naukowych po użyteczne wskazówki dedykowane pacjentom oraz ich rodzinom. Podczas analizy przekładu trzeba brać pod uwagę charakterystykę miejsca docelowego, w którym będzie on wykorzystywany, funkcję konkretnego tekstu, a także specyfikę obydwu języków. Biorąc pod uwagę artykuły naukowe, publikacje stanowiące protokoły z badań klinicznych, albo wiadomości na temat leków – kluczowe jest pilnowanie spójności terminologicznej oraz dokładności, ponieważ tego rodzaju artykuły muszą posiadać specjalistyczne terminy, dla których charakterystyczna jest jednoznaczność oraz wskazywanie na dane pojęcia. Przeciwnie sprawa wygląda w przypadku tekstów dla laików, które winny skupiać się na zrozumiałym przekazie, prostym odbiorze, a także na przydatności. Pacjenci bowiem nie są predysponowani do posiadania tak szerokiej wiedzy jak specjaliści, zatem zbyt skomplikowane tłumaczenie, posiadające dużą ilość szczegółów, a także medyczną nomenklaturę, nie tylko nie spełni swojego zadania, ale poza tym wprawi klientów w zakłopotanie, a konieczne w ich sytuacji jest coś zupełnie odwrotnego – przyjazny przekaz oraz pomoc w zachowaniu spokoju.
Tłumaczenia medyczne – trudne oraz wrażliwe
Artykuły medyczne często zawierają w sobie nazwy z języka łacińskiego, starogreckiego, a oprócz tego skróty. Skróty mogą powodować wiele trudności, ponieważ niejednokrotnie zawierają dużo źródeł, co napiętrza występowanie trudności zwłaszcza wtedy, gdy nie ma jednoznacznego kontekstu. Oprócz tego, medycyna zachodnia posiada eponimy – czyli wyrazy utworzone z nazw własnych, które dla tłumaczy mają duże znaczenie, bo wywołują one ważne konsekwencje językowe. Eponimy służą do określenia objawów chorobowych oraz jednostek, a poza tym do określania terminów z dziedziny fizjologii oraz anatomii. Tworzone są one od nazwisk osób, dzięki którym zostały po raz pierwszy opisane, albo rzadziej – od nazwisk pacjentów. Z pozoru może to wyglądać jak ułatwienie z uwagi na możliwość prostszego zapamiętywania nazw, jednak dla tłumaczy te kwestie są swoistym utrudnieniem, ponieważ słowa te najczęściej posiadają korzenie w historii medycyny danego kraju, w związku z czym nie posiadają one unifikacji w znaczeniu międzynarodowym. Przykładowo choroba Leśniowskiego-Crohna stanowi imię jednostki wyłącznie w Polsce, więc jej przełożenie w sposób dosłowny przy braku sprawdzenia terminów używanych w kraju przekładu, może wywoływać nieścisłości, w najgorszym scenariuszu – nieodpowiednie prawidłowości w leczeniu. I z przykrością należy przyznać, że takie rzeczy w przeszłości już się działy.
Mimo pozorów, możliwość popełnienia błędów w medycznych tłumaczeniach jest bardzo wysoka. Z powodu różnorodności kontekstów, a także powszechności tłumaczeń o różnej jakości, możliwe jest mieszanie się rejestrów i w konsekwencji rozprowadzanie niewłaściwych tłumaczeń. Znana jest historia hiszpańskiego terminu „intoxicado”, które z powodu błędnego tłumaczenia spowodowało nieprawidłowości w leczeniu, a w konsekwencji wywołały u pacjenta paraliż czterokończynowy.
Co się tłumaczy i kto to robi?
Najbardziej istotne rodzaje tekstów, które wymagają tłumaczenia, dzieli się z uwagi na ich przeznaczenie na: materiały informacyjne, tłumaczenia na temat urządzeń medycznych – czyli instrukcje obsługi, ulotki leków dla lekarzy i pacjentów, scharakteryzowanie produktów leczniczych, dokumentację towarzyszącą, dokumentację badań klinicznych (która obejmuje protokoły, informacje dla pacjentów), dokumentację lekarską oraz szpitalną, dokumentację szkoleniową. Oprócz tego równie istotne są materiały promocyjne, czyli ulotki promocyjne, publikacje prasowe, strony internetowe marek farmaceutycznych.
Powszechność materiałów naukowych i opcja dokształcania się w sieci oraz na rozmaitych kursach spowodowała, że tłumacze medyczni nie są już zobowiązani do posiadania wykształcenia kierunkowego. Jeśli są odpowiednio zdyscyplinowani, to mogą sami wypracować swój warsztat, który umożliwi im tworzenie najlepszych tekstów przy pełnym zachowaniu terminologii medycznej. Oprócz tego, gdy ktoś nie posiada wykształcenia kierunkowego, to nie posiada naleciałości z danego kraju, co w perspektywie odczytywania przez osoby o przeciętnej wiedzy, może się okazać bardzo przydatne.
Regulowanie tłumaczeń
Aby zajmować się tłumaczeniami medycznymi, konieczne jest poznanie norm, które są używane w tworzeniu artykułów medycznych. Jeśli chodzi o ulotki i inne informacje, to obowiązują reguły Europejskiej Agencji Leków, które należy regularnie kontrolować, bo są aktualizowane. Tłumaczenia badań klinicznych w krajach UE, muszą być zgodne z dyrektywą odnośnie badań klinicznych i pozostałych właściwych przepisów - dyrektywa 2001/20/WE, 2005/28/WE. Przy nazewnictwie chorób obowiązkowe są normy międzynarodowe. Tłumaczenia towarów leczniczych są regulowane przez Farmakopea Polska oraz European Pharmacopea.
Praca z tłumaczem
W czasie współpracy ze specjalistą tłumaczem albo biurem tłumaczeń, trzeba patrzeć na doświadczenie marki w dziedzinie medycznej. W tym celu można poprosić o referencje. Oprócz wyboru dostawcy, kluczowe są też materiały, jakie otrzymamy od tłumacza. Tłumacz powinien dostarczyć klientowi materiały pomocnicze, aby ten mógł zachować spójność terminologiczną kolejnych tłumaczy z poprzednimi. Te zasady powinny zaowocować dobrą współpracą, a także otrzymywaniem wysokiej jakości tłumaczeń.
Komentarze (0)